آبکاری چیست؟
به طور کلی به پروسه پوشاندن سطح محصولات با فلز یا آلیاژهای خاص(عمدتا براق) به صورت لایه ای نازک و به منظور افزایش زیبایی، استحکام محصول در برابر خوردگی اکسایش و یا ضربه و فشار آبکاری گفته میشود. پروسه آبکاری به چند روش انجام میشود که جلوتر با برخی از مهمترین آنها آشنا میشویم…
آشنایی با تاریخچه آبکاری
صنعت آبکاری اولین بار در دهه ۶۰ و خودروسازی آمریکا برای کیفیت دادن به رنگ محصولات مورد استفاده قرار گرفت، اما متاسفانه خیلی زود مردم نارضایتی خود را نسبت به آن نشان دادند. از عمده مشلات آنها عدم کیفیت کافی آبکاری که موجب ترک برداشتن، خرده خرده شدن و حتی بلند شدن لایه آبکاری در اثر کوچکترین ضربه بود. همچنین به دلیل کمبود امکاناتی کافی در آن زمان این کار بسیار سخت بود و با چالش های متعددی روبه رو شد که این صنعت را برای مدتی به فراموشی سپرد. هرچند شروع این صنعت با موفقیت مواجه نشد و رضایت اکثریت را نداشت.
برخلاف تصور عموم این صنعت برای اولین بار در صنعت خودروسازی بر روی فلزات برای براق سازی بیشتر مورد اسفاده قرار گرفت و آبکاری روی پلاستیک به شیوهای که اکنون میشناسیم خیلی بعدتر در اروپا ابداع شد.
رفته رفته با افزایش وزن خودرو ها در آن زمان،، استفاده از سوخت های فسیلی بسیار
بیشتر از پیش شد، دولتها راهکاری جز افزایش قیمت سوخت پیدا نکردند؛ استفاده از این نوع خودروها که علاوه بر هزینه های متعدد سوخت به آلودگی محیطی نیز قوت میدادند کاهش یافت. بنابراين خودرو ساز های اروپا به فکر ساختن خودروهایی با وزن کمتر و در نتیجه میزان مصرف انرژی کمتر کردند که منجر به ساخت بخش هایی از خودرو به شکل پلاستیک شد. این قطعات، اگرچه استحکام و زیبایی سابق را نداشتند اما به سبک تر کردن وزن خودروها کمک بسزایی میکرد.
جالب است بدانید میانگین وزن خودروهای ساخته شده آن زمان (1.1t) حتی از نصف میانگین وزن خودروهای سابق کاملا فلزی (3.1t) هم کمتر بود.
پلاستیک ها هم قیمت مناسبی داشتند و هم به کاهش وزن خودرو کمک میکردند اما چالش اساسی بعدی کاهش مشتری ها به دلیل ظاهر نامناسب این خودرو ها بود. عموم مردم این خودروهارا تحریم کردند به گونهای که تاکسیهایی که با این قطعات ساخته شده بودند مجبورا کرایه بسیار پایین تر میگرفتند تا مردم از آنها استفاده کنند.
همین مشکل سبب شد تا اولین آبکاری روی پلاستیک ها صورت بگیرد و رنگ قطعات پلاستیکی با بدنه فلزی همرنگ شدند. صنعت آبکاری مجدد رونق گرفت و بالاخره راه خود را هموار میدید.
امروزه آبکاری در بسیاری از صنایع وجود دارند و همنطور شیوههای مختلف آبکاری برای محصولات مختلف ابداع شدهاند.
انواع روشهای آبکاری
آبکاری روش های بسیاری دارد که هرکدام با توجه به محصول کارایی متفاوتی دارند برخی برای افزایش استحکام برخی برای افزایش زیبایی و برخی هم برای افزایش ارزش نهایی ؛ محبوب ترین فلزات برای آبکاری نیکل، کروم، پالادیوم، طلا، نقره، مس و قلع هستند. این فلزات به دلیل ویژگیهای خاصی که دارند برای آبکاری استفاده می شوند.
آبکاری به طور گسترده در صنایع مختلف استفاده می شود، بخصوص به منظور افزایش زیبایی و ویژگی های تزئینی. این پروسه در صنایعی مانند خودروسازی، جواهرات سازی، تولید لوازم خانگی، الکترونیک و غیره کاربرد دارد.
آبکاری را می توان به چند کلی روش طبقه بندی کرد که با برخی از آنها آشنا میشویم…
– آبکاری الکتروشیمیایی
که مورد استفاده ترین نوع آبکاری است و در آن مواد با تغییرات شیمیایی آبکاری میشوند و غالبا هزینه بالایی دارد.
– آبکاری الکتریکی
که به وسیله ماشین ها و ابزارات مخصوص انجام میشود و از ظرافت و حساسیت بیشتری برخوردار است.
– آبکاری تحت خلاء
که ضخامت لایه در این روش بسیار نازک است اما لایه به صورت کامل سطح محصول را میپوشاند و رنگ آن در مقابل ضربه های شدید دائم و ثابت است. خوردگی ، شکستگی یا ترک ندارد و از کیفیت مطلوبی برخوردار است. آبکاریهای محصولات بهپمپ عمدتا از این روش است.
– و آخرین روش آبکاری لیزری
این روش در محصولات پلاستیکی و پلیمری بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد به نوعی روش نوینی محسوب میشود. از این روش برای افزایش جلا و زیبایی به محصولات استفاده میشود.
این روش از بین بقیه روش ها قیمت بیشتری دارد.